Czego chce Szymański? Czego chcą wszyscy jemu podobni we wsiach zamieszkałych przez ludność polską, organizując kółka: „tercjarskie”, „różańcowe” i inne? Głównym ich celem jest odciąganie całej ludności polskiej, w szczególności zaś młodzieży, od pracy społecznej i udziału w budowie naszej nowej, zdrowej radzieckiej wsi.

Czym jest „ruch tercjarski”, za którym agituje ksiądz Szymański?

Siedemset lat temu istniał zorganizowany przez Franciszka z Asyżu zakon tercjarzy. Celem zakonu było objęcie wpływami przez duchownych katolickich jak największej rzeszy ludności. Tercjarze byli zakonnikami wiodącymi świeckie życie.

Podstawowe założenia ruchu tercjarzy były w przybliżeniu następujące:

Uważaj księdza za swego anioła-stróża, bo – jak powiedział święty Franciszek z Asyżu – jeżeli spotkałbyś księdza i anioła, to powinieneś najpierw pokłonić się księdzu, a dopiero później aniołowi.

Tercjarz musi występować przeciwko tym, którzy znieważają duchownych.

Zabrania się mówić komukolwiek o tym, co powiedział ci ksiądz, albo co ty powiedziałeś jemu... Zawsze słuchaj księdza i wykonuj to, co on powie itd.”

Od czasu powstania zakonu tercjarzy minęło dużo czasu. Zmieniły się jego formy organizacyjne, jednak główne założenia, przytoczone powyżej, stały się podstawowymi dla obecnego ruchu tercjarskiego.

„Wiara wyznacza narodowość, katolik jest Polakiem”. W tej tezie ruchu tercjarskiego szczelnie splotły się: ostry fanatyzm religijny z narodowym szowinizmem.

Katoliccy duchowni nie uznają narodowego określania się w granicach Związku Radzieckiego. Mają inny cel – przyłączyć Podole i Wołyń do Polski, ponieważ mieszka tam pewna liczba Polaków, jak również dlatego, że gubernie te należały niegdyś do Polski.

Zrozumiałe, iż takiej tezy sami polscy duchowni nie mogą wprowadzić w życie, jednak oni tym żyją, jak również wychowują w takim przekonaniu setki wieśniaków-Polaków, którzy dostali się pod ich wpływ.

U nas również organizuje się narodowe, polskie rady wiejskie, szkoły i czytelnie.

Stanowią one oręż, za pomocą którego odeprzemy szowinistyczne ataki księży, którzy wskazówki do swej działalności niewątpliwie otrzymują z zagranicy.

Księża starają się odciągnąć ludność polską od uczestnictwa w budownictwie radzieckim. Droga do walki ze szkodliwym wpływem Szymańskiego i jego kliki, to dobrze zorganizowana praca wśród polskiej mniejszości narodowej i wciąganie polskiej młodzieży do pracy społecznej. Należy rozwiać ten dym, którym Szymański mami spojrzenie polskiej ludności, organizując szereg kółek religijnych, wprawdzie pod różnymi nazwami, ale na jedną modłę i w jednym, antyradzieckim celu.

W. Bilajew